CHRUŚCIKI

Chruściki (łac. Trichoptera) są uskrzydlonymi owadami o przeobrażeniu zupełnym, przypominającymi wyglądem motyle (Lepidoptera). Larwy wykluwają się z jaja (składane w galaretowatej osłonce na wodnych roślinach), przechodzą przez kilka stadiów larwalnych oraz stadium poczwarki (typu „pupa libera”) aby następnie osiągnąć postać doskonałą- imago. Prowadzą dwuśrodowiskowy tryb życia oznacza to, że w stadium larwalnym żyją w wodzie, natomiast jako postacie doskonałe (imago) na lądzie.Nazwę Trichoptera (włoskoskrzydłe) zawdzięczają obecności u postaci doskonałych włosków na całym ciele, a w szczególności na skrzydłach. Postacie doskonałe mają długie, wieloczłonowe czułki, błoniaste skrzydła. Ich ubarwienie jest przeważnie szare, brązowo-żółte bądź czarne. Imago żyje od kilku tygodni do kilku miesięcy.

Larwy chruścików występują we wszystkich typach wód słodkich (zarówno w wodach płynących, stojących jak i zbiornikach okresowych). Większość gatunków żyje na dnie zbiorników. 
Larwy chruścików budują różnego typu konstrukcje: norki, sieci łowne, jednak najbardziej znane są z ich zdolności do budowania domków. Budowę domku rozpoczynają od produkcji jedwabnych nitek wytwarzanych przez gruczoły wargowe, w które następnie dobudowanie kolejnych elementów. Używają do tego różnorodnego materiału, najczęściej jest to materiał dostępny w ich otoczeniu- kamyki, nasiona, części roślin, ziarenka piasku itp. To czego użyją do budowy zależy również od gatunku chruścika. Funkcja takich domków jest różnoraka. Domki zapewniają kamuflaż, chronią przed drapieżnikami, pomagają przytwierdzać się do podłoża (szczególnie przy dużym nurcie ), wykorzystywane są również w procesie oddychania.

Larwy przytrzymują swój domek za pomocą wyrostków umieszczonych na pierwszym segmencie odwłoka, co umożliwia przemieszczanie się z razem z domkiem. Jednak nie wszystkie gatunki larw chruścików żyją w stworzonych przez siebie konstrukcjach. Część z nich to gatunki bezdomkowe , niektóre budują domki tylko w ostatnich stadiach larwalnych (np. Hydroptilidae), a część buduje prymitywne sieciodomki (norki połączone z sieciami łownymi) (np. Hydropsychidae).
Larwy chruścików wykorzystywane są jako bioindykatory (organizmy wskaźnikowe do określenia jakości wód ), mają bowiem długi cykl życiowy, duże zagęszczenie i szerokie rozmieszczenie geograficzne. Wśród nich znajdują się gatunki wrażliwe na zanieczyszczenia, dlatego są charakterystyczne dla wód czystych bądź nieznacznie zanieczyszczonych.

Katarzyna Plutecka - studentka Wydziału Zoologii Doświadczalnej i Biologii Ewolucyjnej Uniwersytetu Łódzkiego