W dniu 21 czerwca 2022 odbyło się poświęcenie nowo ufundowanego krzyża w Żeleźnicy na terenie Przedborskiego Parku Krajobrazowego. Krzyż stanął na miejscu potyczki powstańców styczniowych z wojskami rosyjskimi – która rozegrała się w Żeleźnicy w dniu 21 kwietnia 1864 roku.
W tym dniu oddział żandarmerii narodowej pod dowództwem „Junoszy”- Władysława Nowackiego-Kopaczyńskiego starł się z wojskiem rosyjskim pod dowództwem majora Przewalińskiego. "Junosza" spotkał tu oddział rosyjski składający się z 40 dragonów, 40 ułanów i 50 kozaków. Polacy po wymianie strzałów - przypuścili śmiałą szarżę na szable utrzymując plac boju. Ponieważ piechota rosyjska była w pobliżu, więc Polacy nie ścigali nieprzyjaciela. Straty powstańców w tym starciu wyniosły 2 zabitych i 3 ciężko rannych. Rosjanie natomiast mieli 6 zabitych w tym dowódcę, oraz 4 rannych. Rannych jeńców rosyjskich „Junosza” zostawił w pobliskim Olesznie. Zabici powstańcy to: Karol Arabski - ogrodnik z Warszawy, Marjan Olszoski z Galicji, w potyczce zginął również gajowy ze Stanowisk Antoni Śliwiński. Organizatorem powyższego przedsięwzięcia jest Łódzki Dom Kultury wraz z Zespołem Parków Krajobrazowych Województwa Łódzkiego, partnerem - Urząd Miasta w Przedborzu, oraz parafia w Żeleźnicy. Udział w uroczystości wzięli również przedstawiciele Nadleśnictwa Przedbórz oraz mieszkańcy Żeleźnicy. Aspekt edukacyjny uświetniła młodzież z Zespołu Szkół Ponadpodstawowych w Przedborzu i dzieci ze Szkoły Podstawowej w Górach Mokrych, którzy przybyli do Żeleźnicy na rowerach w dwóch grupach rajdowych. Inicjatywa fundacji krzyża powstała w ramach programu „Pejzaż pamięci – rekonstrukcja krajobrazu historycznego”. Projekt sfinansowano z środków Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego w ramach Funduszu Patriotycznego - Niepodległość po polsku.
Tekst P.W.
Zdj. Archiwum OTNPK
