Przedborski Park Krajobrazowy wraz ze Spalskim Parkiem Krajobrazowym i Sulejowskim Parkiem Krajobrazowym należą do Odziału Terenowego Nadpilicznych Parków Krajobrazowych i obok Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich, Sieradzkich Parków Krajobrazowych i Bolimowskiego Parku Krajobrazowego tworzą Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Łódzkiego.
Z koncepcją utworzenia Przedborskiego Parku Krajobrazowego jako pierwszy wystąpił prof. dr hab. Zygmunt Wnuk w roku 1984, idea ta została następnie rozwinięta w toku badań terenowych, konsultacji i dyskusji w Wojewódzkim Komitecie Ochrony Przyrody w Piotrkowie Trybunalskim.
Prof. dr hab. Zygmunt Wnuk był również inicjatorem i twórcą dwóch ścieżek dydaktycznych w Przedborzu. Jedna z nich to 5 kilometrowa ścieżka przyrodniczo-historyczna im. Prof. dr hab. Jakuba Mowszowicza a druga ścieżka to 11 przystankowa ścieżka przyrodniczo – historyczna im. Kazimierza Wielkiego. Finalnie Przedborski Park Krajobrazowy utworzono 27 maja 1988r. na granicy ówczesnego województwa piotrkowskiego i kieleckiego. Obecnie na terenie województwa świętokrzyskiego i łódzkiego. Rozpościera się od doliny Czarnej Włoszczowskiej na południu po północną część Pasma Przedborsko-Małogoskiego.
Za utworzeniem PPK przemawiały następujące względy:
- malowniczość i różnorodność krajobrazu, mające źródło w złożonej genezie rzeźby, oraz przemieszanie się cech rzeźby wyżynnej i nizinnej,
- obecność wielu atrakcyjnych punktów widokowych z rozległymi panoramami oraz wdzięcznych wnętrz krajobrazowych,
- korzystne warunki bioklimatyczne dzięki obfitości lasów oraz czystych wód powierzchniowych,
- dość urozmaicona flora i szata roślinna, obecność wielu stanowisk roślin rzadkich lub zagrożonych,
- ustronność położenia, przewaga tradycyjnych form gospodarki rolnej, która raczej nie ma szans na radykalną intensyfikację z powodu niskiej jakości gleb,
- potrzeba zachowania dziedzictwa kulturalnego tego obszaru - zabytków architektury oraz ludowej kultury - w jedności z ochroną dziedzictwa naturalnego i rozsądnego ich udostępniania oraz dalszego pomnażania.
Powierzchnia Parku to 16,553 ha , dodając otulinę to prawie 35 tysięcy hektarów, które trzeba zobaczyć. Zajmuje najcenniejsze przyrodniczo fragmenty Pasma Przedborsko – Małogoskiego (najwyższe naturalne wzniesienie woj. łódzkiego Fajna Ryba 347 m n.p.m.), Wzgórz Opoczyńskich i Łopuszańskich oraz Niecki Włoszczowskiej. Park cechuje duża zmienność budowy geologicznej i rzeźby terenu, ustronne położenie oraz obecność malowniczych wnętrz krajobrazowych z elementami kultury materialnej. Ochronie podlegają tutaj naturalne tereny w dolinie Pilicy i jej dopływów, rozległe kompleksy leśne i borowe – pozostałości Puszczy Pilickiej oraz pasmo wypiętrzeń jurajskich i kredowych.
Na terenie Parku i jego otuliny, w miejscach gdzie zachowały się unikatowe fragmenty krajobrazu i występuje obfitość gatunkowa roślin i zwierząt, utworzono 6 rezerwatów przyrody: 4 leśne: Bukowa Góra, Czarna Rózga, Oleszno i Ewelinów położony w otulinie, torfowiskowy: Piskorzeniec i stepowy: Murawy Dobromierskie. Ich różnorodność, bogactwo fauny i flory oraz walory krajobrazowe sprawiają, że są unikalne w skali Polski. Występują tutaj liczne stanowiska gatunków chronionych, a także zagrożonych wyginięciem, znajdujących się na czerwonej liście roślin zagrożonych w Polsce. Spośród nich, trzy gatunki są ściśle chronione w skali Europy: storczyk obuwik pospolity w rez. Bukowa Góra, jedyna w Polsce wodna, pływająca paproć salwinia pływająca w rez. Piskorzeniec oraz sasanka wiosenna w okolicach miejscowości Wojciechów. W Przedborskim Parku Krajobrazowym odkryto nowe gatunki owadów dla Polski i są to: podścianka wystepująca w rezerwacie Piskorzeniec, gnójka w uroczysku Mokry Las oraz zgiętwa i kuliboda, której stanowisko stwierdzono w rezerwacie Murawy Dobromierskie.
Różnorodność budowy geologicznej, hydrologii i warunków glebowych sprawiły, iż na terenie Przedborskiego Parku Krajobrazowego wykształciły się bardzo urozmaicone siedliska dla roślin i zwierząt. Możemy tu napotkać typowo podmokłe łąki, torfowiska, bory bagienne, lasy łęgowe i olsy jak również suche bory, bory świeże i murawy ciepło i sucholubne zwane kserotermicznymi lub stepowymi. Przedborski Park Krajobrazowy, ze względu na walory krajobrazowe jest bardzo wdzięcznym miejscem do uprawiania turystyki i rekreacji. Istnieje tu wiele szlaków, którymi możemy wędrować, płynąć, przebyć je na koniu lub na rowerze.
Dla piechurów wyznaczono: Szlak Rzeki Pilicy, Szlak Łącznikowy, Szlak Przedborskiego Parku Krajobrazowego, Szlak Królewskich Łowów. Długość trasy można dopasować do własnych możliwości, najkrótsza mierzy 11 km – czas przejścia około 3,5 godziny, zaś najdłuższa 39,5 km – czas przejścia około 12 godzin. Jeśli wolimy podziwiać przyrodę z kajaka, to zapewni nam to Szlak Kajakowy Pilicy – fragment szlaku o dł. 29 km od Sudzinka do Przedborza, czas przepłynięcia ok. 1-2 dni.
Miłośnicy konnej jazdy też będą usatysfakcjonowani, 6 godzinną przejażdżkę umożliwi im 22 kilometrowy Łódzki Szlak Konny im. mjr. Henryka Dobrzańskiego „Hubala”.
Przedborski Park Krajobrazowy chętnie odwiedzają turyści ale też artyści, cyklicznie organizowane są tu warsztaty i plenery fotograficzne i malarskie.
Zapraszamy wszystkich chętnych lubiących naturę i aktywny wypoczynek do odwiedzania Przedborskiego Parku Krajobrazowego.
Źródła: Studia Ośrodka Dokumentacji Fizjograficznej t.XVIII, 1990, Romuald Olaczek, Zygmunt Wnuk
Opr. DWB
Zdj. DWB
