Obszary Natura 2000 to najmłodsza z form ochrony przyrody, wprowadzona w 2004 r. w Polsce jako jeden z obowiązków związanych z przystąpieniem naszego kraju do Unii Europejskiej. Obszary te powstają we wszystkich państwach członkowskich tworząc Europejską Sieć Ekologiczną obszarów ochrony Natura 2000. Głównym celem funkcjonowania Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 jest zachowanie określonych typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków, które uważa się za cenne i zagrożone w skali całej Europy. Drugim jej celem jest ochrona różnorodności biologicznej.
Na ich terenie możliwe jest prowadzenie dotychczasowej działalności gospodarczej : rolnej czy leśnej, byleby nie pogarszała ona stanu przedmiotu ochrony. Każdy obszar Natura 2000 to obszar ochrony, a nie obszar chroniony w całości, gdyż ochronie podlegają w nim tylko konkretne siedliska przyrodnicze i gatunki „naturowe”. Jednakże znajdujące się w granicach Natury 2000 obiekty objęte takimi formami ochrony obszarowej jak park narodowy, park krajobrazowy, czy rezerwat przyrody zgodnie z prawem podlegają ochronie w całości.
Podstawą funkcjonowania tych obszarów są dwie unijne dyrektywy tzw. Dyrektywa ptasia i Dyrektywa siedliskowa. Najważniejszym kryterium wyznaczania obszarów Natura 2000 są wartości przyrodnicze danego terenu, które gromadzone są w tzw. Standardowym Formularzu Danych. Zawiera on najważniejsze informacje o położeniu i powierzchni obszaru, występujących typach siedlisk przyrodniczych i gatunkach „naturowych", ich liczebności, wartości przyrodniczej i zagrożeniach. Każdy obszar Natura 2000 musi posiadać także dokument planistyczny w postaci planu zadań ochronnych lub planu ochrony.
Przygotowania do wprowadzenia sieci Natura 2000 w Polsce rozpoczęły się już pod koniec lat 90. Zostały wykonane wówczas wstępne analizy zasobów siedlisk i gatunków wymagających ochrony. Tworzenie sieci wywołało wiele kontrowersji i sprzeciw wielu środowisk oraz samorządów. Jednak naciski i skargi Komisji Europejskiej do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości na Polskę przyniosły skutek i ostatecznie do końca 2008 r. rząd Polski wyznaczył w drodze rozporządzenia 141 obszarów specjalnej ochrony ptaków oraz wysłał do Komisji Europejskiej 364 propozycje specjalnych obszarów ochrony siedlisk. Komisja Europejska decyzjami z listopada 2007 r., stycznia oraz grudnia 2008 r. zatwierdziła te obszary jako obszary mające znaczenie dla Wspólnoty, w wyniku czego stały się one "pełnoprawnymi" obszarami Natura 2000. Obecnie w Polsce sieć Natura 2000 zajmuje prawie 1/5 powierzchni lądowej Polski. W jej skład wchodzi 850 obszarów siedliskowych oraz 145 obszarów ptasich. Organami kluczowymi w zarządzaniu siecią są Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska oraz regionalni dyrektorzy ochrony środowiska. Istotną rolę odgrywają także dyrektorzy parków narodowych, urzędów morskich oraz nadleśnictwa.
Sieć Natura 2000 w województwie łódzkim obejmuje 41 obszarów, w tym 5 obszarów specjalnej ochrony ptaków oraz 36 obszarów ochrony siedlisk. Łącznie zajmują powierzchnie około 71 tys. ha., co stanowi zaledwie 3,9% terenu województwa łódzkiego. Natomiast w obrębie Parków Krajobrazowych Województwa Łódzkiego i ich otulin w całości lub w części znajduje się 21 obszarów Natura 2000.
Tekst i Zdj: DB.
Źródło:
https://www.gdos.gov.pl/natura-2000
Obszary Natura 2000 w województwie łódzkim. Józef K. Kurowski ( red.)Łódź 2013.
