Kuropatwa Perdix perdix – to jeden z bardziej charakterystycznych gatunków ptaków związany z krajobrazem rolniczym. Sylwetka krępa z krągłym tułowiem i stosunkowo małą głową. Choć z oddali wydaje się być ptakiem szarawym to z bliska okazuje się, że jest to ptak dość kolorowy. Z pomarańczowobrązowym gardłem i licem, brązowymi pręgami na bokach, szarą piersią oraz dużej kasztanobrązowej plamie na brzuchu zwłaszcza u samców. Zwykle ucieka na piesze, spłoszona odlatuje na niewielkie odległości wydając przy tym głośne odgłosy. Wiosną charakterystycznie się odzywająca – „kierr-ik” głównie wieczorem. Czasem gdy się na nie przypadkiem natkniemy można się wręcz wystraszyć ich nagłym zerwaniem się spod nóg. Zamieszkuje głównie otwarte tereny rolne zwłaszcza pola i łąki najchętniej z usianymi niewielkim zadrzewieniami/zakrzaczeniami śródpolnymi, które stanowią dla nich schronienie. Ptak osiadły, w zimie często trzyma się w małych stadkach.
Niegdyś był to ptak bardzo pospolity w naszym kraju obecnie jednak jest to średnio liczny gatunek, którego populacja szacowana jest na 120 -160 tyś. os. Jak jednak pokazuje monitoring ptaków w Polsce w latach 2007-2018 jej populacja w kraju spadła o 29%, a w skali całej Europy jej obecna populacja stanowi zaledwie 10% populacji z lat 80 ubiegłego wieku. Wpływ na to mają przede wszystkim zmiany w rolnictwie w tym: uproszczona struktura krajobrazu rolniczego, likwidacja miedz i śródpolnych zadrzewień, powszechne stosowanie pestycydów. W Spalskim Parku Krajobrazowym jeszcze w latach 90 miała być powszechnie spotykana na terenach otwartych w całym Parku. Podkoniec pierwszej dekady XXI wieku jej liczebność szacowano na ok. 30 par. Obecnie kuropatwy w Spalskim Parku Spotykane są głównie w jego wschodniej części gdzie zachował się najlepiej krajobraz rolniczy z mało intensywną gospodarką rolną. Mimo, że śniegi już zniknęły warto wspomnieć, że był to ptak tegorocznego zimowego ptakoliczenia. A kuropatwy w tym roku wyjątkowo można było zaobserwować również właśnie na śniegu, kiedy to zbijają się w stadka często zbliżając się w pobliże dróg i zabudowań. Również w Spalskim PK miałem okazję takie stadka zaobserwować tej zimy.
Literatura:
Chodkiewicz T., Chylarecki P., Sikora A., Wardecki Ł., Bobrek R., Neubauer G., Marchowski D., Dmoch A., Kuczyński L. 2019. Raport z wdrażania art. 12 Dyrektywy Ptasiej w Polsce w latach 2013-2018: stan, zmiany, zagrożenia. Biuletyn Monitoringu Przyrody 20: 1–80.
Chodkiewicz T., Kuczyński L., Sikora A., Chylarecki P., Neubauer G., Ławicki Ł., Stawarczyk T. 2015. Ocena liczebności populacji ptaków lęgowych w Polsce w latach 2008–2012. Ornis Polonica 56: 149–189.
Chylarecki P., Chodkiewicz T., Neubauer G., Sikora A., Meissner W., Woźniak B., Wylegała P., Ławicki Ł., Marchowski D., Betleja J., Bzoma S., Cenian Z., Górski A., Korniluk M., Moczarska J., Ochocińska D., Rubacha S., Wieloch M., Zielińska M., Zieliński P., Kuczyński L. 2018. Trendy liczebności ptaków w Polsce. GIOŚ, Warszawa.
Kuijper D.P.J., Oosterveld E., Wymenga E. 2009. Decline and potential recovery of the European grey partridge (Perdix perdix) population – a review. European Journal of Wildlife Research 55: 455–463.
Pan-European Common Bird Monitoring Scheme 2016. Trends of common birds in Europe, 2016 update. European Wild Bird indicators, 2016 update. Dostęp: https://www.ebcc.info/?ID=612 oraz https://www.ebcc.info/?ID=613
Sokołowski J. 1988. Ptaki Polski. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
Svensson L., Mullarney K., Zetterstrom D. 2012. Przewodnik Collinsa. Ptaki. Najpełniejszy przewodnik do rozpoznawania ptaków Europy i obszaru śródziemnomorskiego. MULTICO, Warszawa.
Tomiałojć L., Stawarczyk T. 2003. Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany. PTPP „pro Natura”, Wrocław.
